Рассказ о Казахстане поведет Жапек Ал­да­бер­ген­ов, рафинировщик Усть-Ка­ме­но­гор­ско­го ордена Ленина свин­цо­во­цин­ко­во­го ком­би­на­та. С этим пред­при­ятием связана вся его трудовая биография. Здесь поднимался он по ступенькам мастерства, завоевывал уважение, стал Героем Со­ци­а­ли­сти­чес­ко­го Труда. Товарищи по труду оказали ему высокое доверие, избрав Ал­да­бер­ге­но­ва членом пленума ВЦСПС, депутатом городского Совета Усть-Ка­ме­но­гор­ска.

Испокон веков казахи были животноводами, промышленности на нашей земле почти не было. И вот за какие-нибудь полстолетия создана могучая индустрия. Производство промышленной продукции по сравнению с до­ре­во­лю­ци­он­ным временем выросло в сто пятьдесят раз. В республике есть теперь свой рабочий класс и своя ин­тел­ли­ген­ция. Это началось еще в 20-х годах. Со всех краев Советской страны съезжались специалисты, чтобы помочь Казахстану строить заводы и фабрики, шахты и электростанции. Возле Караганды выросла третья (после Донбасса и Кузбасса) Всесоюзная кочегарка, а позднее — металлургический гигант (Казахстанская Магнитка). За годы пятилеток созданы мощные предприятия цветной металлургии в Усть-Каменогорске, Джезказгане, Чимкенте. Медь, свинец, цинк, титан, магний — 32 наименования цветных, благородных и редких металлов дает сегодня стране наша республика.

В последние годы бурно развивалась нефтяная промышленность на Мангышлаке, химическая — в Джамбуле, Каратау, Кустанае, ма­ши­но­стро­итель­ная — в Алма-Ате, Петропавловске, Павлодаре, Семипалатинске.

Построены десятки электростанций, созданы горно-обогатительные комбинаты и легкая индустрия.

Сельское хозяйство, оснащенное по последнему слову техники, тоже, по существу, стало индустриальным. В последние годы, освоив с помощью всего советского народа целинные земли, Казахстан превратился в одну из основных житниц страны. Почти пятую часть всего товарного зерна, почти четверть всей пшеницы даем мы государству В колхозах и совхозах республики сейчас 200 тысяч тракторов, 100 тысяч комбайнов, 100 тысяч автомашин. Что касается животноводства, то оно так и осталось нашим козырем. По производству баранины, шерсти и каракуля Казахстан занимает второе место среди советских республик.

В старинный, средневековый, в сущности, уклад жизни ворвались новые отношения, непривычные понятия, имена. Советы, социализм, партия, Ленин... В 1920 году подписан декрет Казахстан стал автономной республикой, равноправным народом в многонациональной дружной семье. Наше будущее стало составной частью общегосударствецных планов со­ци­али­сти­чес­ко­го развития. Все, чем славен сегодня Казахстан, связано с именем Ленина, с его идеями, с заботами партии. В 1936 году Казахская АССР стала союзной республикой.

Вчера — пустыня, сегодня Цзавод, вчера — нищета и бескультурье, сегодня — экономическая мощь, все атрибуты современной цивилизации.

Скажу вам так я и сам владею профессией, о которой полвека назад ни один казах и слышать не мог. Моя продукция — рафинированный, т. е. чистый металл свинец или цинк. С помощью сложнейшей аппаратуры я управляю мощными агрегатами...

До революции 90 процентов населения Казахстана проживало в аулах и деревнях. А сейчас у нас 80 городов, из которых 63 возникли в советское время, и 173 рабочих поселка городского типа. Население Алма-Аты, нашей столицы, превышает 750 тысяч человек. Просторы нашей республики вдоль и поперек разрезаны линиями железных и шоссейных дорог, небо исчерчено трассами реактивных лайнеров...

До революции всего лишь 22 казаха имели высшее образование. Мой народ был почти сплошь неграмотен, оторван от мировой культуры. На всей территории Средней Азии не было ни одного высшего учебного заведения.

А сейчас в Казахстане 45 вузов и 190 техникумов. Создана республиканская Академия наук. У нас 27 тысяч научных работников, из них — 420 докторов и более 6 тысяч кандидатов наук.

Ежегодно в республике выпускается около 2000 названий книг тиражом в 24 миллиона экземпляров.

Наши деды и отцы получили в наследство от предков очень бедную и отсталую страну Но, опираясь на помощь и поддержку всех братских народов СССР, мы совершили невиданный скачок к вершинам современной цивилизации. И будущему поколению мы оставим цветущую, богатую, высококультурную республику И завтра он станет еще сильнее и прекраснее, мой Казахстан!

Қазақстан жайлы Ленин орденді Өске­мен қорғасын-мырыш ком­би­на­ты­ның ра­фи­на­ция­лаушы­сы Жәпек Ал­да­бер­ге­нов әңгіме шертеді. Оның бүкіл өмір тарихы осы кәсіпорынмен байланысты. Осында ол шеберлік шыңына көтеріліп, ел қүрметіне ие болды, Социалистік Еңбек Ері атанды. Еңбектес жолдастары Алдабергеновқа зор сенім көрсетіп, оны ВЦСПС пленумының мүшесі, Өскемен қалалық Советінің депутаты етіп сайлады.

Қазақтар ежелден малшы ха лық, біздің жерімізде бұрын өнеркәсіп емге болған емес. Ал енді бас-аяғы жарты ға сырға жетпейтін уақыт ішін де республикада қуатты индустрия жасалды. Өнеркәсіп өндірісінің өнімі революцияға дейінгімен салыстырғанда жүз елу есе өсті. Қазір республиканың өз жүмысшы та бы, өз интеллигенциясы бар. Мұның бәрі сонау жиырма сыншы жылдарда басталды. Қазақстанның заводтар мен фабрикалар, шахтллар мен электр станцияларын салуына көмектесу үшін Совет елінің барлық түкпірінен мамандар ағылды. Қарағандының іргесінде үшінші (Донбасс пен Кузбастан кейін) Бүкіл одақ тык, көмір ордасы орнады, кейінірек металлургия алыбы (Қазақстан Магниткасы) бой түзеді. Бесжылдықтар түсын да Өскеменде Жезқазғанда, Шымкентте түсті металлургияның қуатты кәсіпорында ры салынды. Бүгінгі күні біз діңреспублика елімізге мыс, қорғасын, мырыш, титан, магний, қысқасы, түсті, асыл және сирек кездесетін метал дардың 32 түрін береді.

Соңғы жылдары Маңғыстау да мүнай өнеркәсібі, Жам былда, Қаратауда, Костанай да химия өнеркәсібі, Алма тыда, Петропавлда, Павлодарда, Семейде машина жасау өнеркәсібі қаулап өркендеді. Ондаған электр станциялары салынды. Республикада кенбайыту комбинаттары салынды, жеңілиндустрия өркендеді. Ең үздік техникамен жарақтанған ауыл шаруашылығы да, түптеп келгенде, индустрияға айналды Соңғы жылдары бү кіл совет халқының көмегімен тың жерлер игерген Қазақстан еліміздің ең негізгі астық қоймаларының бі рі болып отыр. Республиканың колхоздары мен совхоздарында қазір 200 мың трактор, 100 мың комбайн, 100 мың автомашина істейді. Ал мал шаруашылыгына келетін болсақ, ол басты кәсібіміз болып қалып отыр. Қазақстан қой етін, жүн мен қаракүл елтірісін өндіру жөнінде совет республикаларының ішінде екінші орында.

Орта ғасырлық мешеу тірші лік жаңа қатынастармен, жаңа ұғымдармен, жаңа есім дермен бүтіндей жаңғырды. Советтер, социализм, партия, Ленин.1920 жылы декретке қол қойылды Қазақстан автономиялық республика болып, қазақ халқы көп үлтты туысқан семьядағы тең праволы халыққа айналды. Біздің келешегіміз социалистік даму дың жалпы мемлекеттік жоспарының қүрамдас бөлімі болып табылады. Бүгінгі күні Қазақстанның даңқын шығаРып отырған игіліктің бәрі Ленин партиясының қамқорлығымен тығыз байланысты. 1936 жылы Қазақ АССР-і одақтас республикаға айналАьі.

Кешегі шел далада бүгін завод,кешегі қайыршылық пен надандық жайлаған жерде — бүгін экономикалық күш-қу ат осы заманғы мәдениеттің барлық көрінісі.

Сіздерге мынаны айтайын: менің кәсібімдей мамандықты бүрын бірде-бір қазақ естіген де жоқ еді. Мен шығаратын өнім рафинацияланған, яғни таза металл, қорғасын немесе мыс. Күрделі аппарату раның көмегімен алып агрегаттарды басқарып жүрмін.

Революцияға дейін Қазақстан халқының 90 проценті ауылдар мен деревняларда түрушы еді. Қазір бізде 80 қала, 173 қала типтес жүмысшы поселкесі бар. 63 қала совет дәуірінде пайда болды. Біздің астанамыз Алматының халқы 750 мың адамнан асады. Байтақ республиканың өн бойын темір жолдар мен тас жолдар шарлап, көгінде реактивті алып кемелер самғап жүр...

Революцияға дейін бар-жоғы 22қазақтың жоғары білімі болған екен. Менің халқым түгел дерлік сауатсыз еді, дү ние жүзілік мәдениеттен хабарсыз еді. Бүкіл Орта Азия жерінде бірде-бір жоғары оқу орны жоқ-түғын.

Қазір Қазақстанда 45 жоғары оқу орны, 190 техникум бар. Республиканың өз Ғылым академиясы қүрылғанына да талай уақыт болды. 27 мың ғылми қызметкер жүмыс істейді, оның ішінде 420 ғылым докторы, 6 мыңнан астам ғы лым кандидаты бар.

Жыл сайын республикада жалпы тиражы 24 миллион дана 2000-ға жуық түрлі кі тап шығарылады.

Біздің аталарымыз бен экелеріміз арғы бабаларымыздан жарлы да мешеу елді мүраға алып қалған еді. СССР-дің барлық туысқан халықтарының көмегі мен қолдауына сүйене отырып, қазақтар тарихи қысқа мерзім ішінде алға қарай алып адым жасады, осы заманғы цивилизацияның шырқау шыңына көтерілді. Біз келесі үрпаққа дәулетіне сәулеті сай, гүлденген, мәртебесі биік, мәдениетті республиканы мүраға қалдыратын боламыз. Ал менің Қазақстаным ертеңгі күні қазіргіден де көркейіп, кемелденіп, гүлдене береді!